SHURA Enerji Dönüşümü Merkezi tarafından yayınlanan Türkiye’nin Enerji Dönüşümü Görünümü 2023 raporuna göre Türkiye’de 2023 yılında toplam elektrik üretimi 324.8 teravat-saate (TWh) ulaşırken yenilenebilir enerji kaynakları 137.2 TWh ile toplam üretimin yüzde 42’sini karşıladı. Elektrik üretiminde ithal fosil yakıtların payı ise yüzde 44 oldu.
Elektrik üretiminde yerlilik oranı, hidroelektrik santralların üretiminin en üst seviyelere ulaştığı 2019’daki yüzde 60’lık seviyesinden, kuraklık nedeniyle azalan hidroelektrik üretimi nedeniyle 2021’de yüzde 46’ya geriledi, 2022 ve 2023’te yenilenebilir kaynakların üretimindeki artışla yüzde 56’ya ulaştı.
EKONOMİK ERİŞİM
Türkiye, enerji tüketiminin dörtte üçünden fazlasını ithal fosil yakıtlarla karşılıyor. Ham petrolün yüzde 91’i, doğalgazın yüzde 99’u ve kömürün yüzde 56’sı ithal ediliyor. Raporda, enerji fiyatlarının doğrudan enflasyonu tetiklediğine dikkat çekildi. Rapora göre fosil kaynaklara bağımlılık uluslararası enerji fiyatlarına olan bağımlılığı da getiriyor. Bu nedenle enerji dönüşümünün Türkiye için hem arz güvenliği hem de enerjiye ekonomik erişimde önemli olduğu vurgulandı.
SHURA tarafından hazırlanan rapora göre 2025 yılına doğru ilerlerken Türkiye enerji sektörü için öncelikli konu, belirlenen hedefleri hayata geçirmek için hızla eyleme geçmek olacak.
DÖNÜŞÜMDE GEREKLİ 7 ADIM
Raporda enerji dönüşümünde kritik konular şöyle sıralandı: Yenilenebilir enerji yatırımlarının hızlandırılması, şebeke esnekliğinin artırılması, enerji dönüşümü için gerekli piyasa ve mevzuat düzenlemelerinin yapılması, yeşil finansman stratejisinin belirlenmesi, enerji dönüşümünün sosyo-ekonomik etkilerinin ele alınması, temiz enerjiye adil erişimin sağlanması, yeni teknolojilerde stratejik alanların belirlenmesi ve yenilikçiliğin teşvik edilmesi.
ISI POMPALARI ÖNCELİKLENDİRİLMELİ
Türkiye’nin Enerji Dönüşümü Görünümü 2023 raporunda Türkiye’nin henüz doğalgaz boru hattı olmayan bölgelerinde ısı pompası kurulumlarının önceliklendirilmesi gerektiği vurgulanıyor. Rapora göre özellikle ısı pompalarının verimli olduğu kıyı bölgeleri önemli bir potansiyel sunuyor. Ayrıca yeni binalarda ısı pompalarının zorunlu hale getirilmesi, perakende elektrik ve doğalgaz tarifelerindeki sübvansiyon düzeylerinin eşitlenmesi ve güneş enerji sistemlerinin kurulumunu teşvik edecek yeni finansal araçlar öncelikli adımlar olmalı.
ELEKTRİKLİ ARAÇ İÇİN DÜŞÜK KREDİ FAİZİ
Elektrikli araç şarj istasyonu sayısının artırılmasına yönelik ülke genelini kapsayan bir strateji hazırlanması gerekliliğine vurgu yapılan raporda, şu ifadelere yer verildi: “Elektrikli araç satışlarını teşvik etmek için düşük faizli krediler ve vergi indirimlerinin sağlanması, orta vadede önem arz etmektedir. Mevcut fosil yakıtlı araçların belli bir ücret karşılığı kamu tarafından geri alınmasını da içeren çeşitli programların uygulanması ile elektrikli araç kullanımının artırılması için özel sektör, filo kiralama şirketleri ve kamuda binek araç filolarının elektrifikasyonu için özel finansman paketleriyle birlikte yükümlülükler ve teşviklerin uygulanması daha uzun vadede gerekli olacaktır.”
